در گفت وگو با بازار مقاله اعلام شد
معرفی گسل های لرزه خیز استان مازندران
بازار مقاله: محقق و زلزله شناس پژوهشگاه بین المللی زلزله شناسی و مهندسی زلزله ضمن اشاره به سازوکار گسل های فعال استان مازندران، معتقد می باشد مناطق مرکزی و تلاقی گسل های «بهشهر» و «مازندران» در جنوب ساری و بابل و منطقه مرکزی البرز مرکزی پتانسیل رخداد زمین لرزه با بزرگای 7.5 را داراست، ضمن آنکه در تمام نواحی مرز پستی و بلندی بخش غربی استان مازندران امکان زمین لغزش پس از زلزله های شدید وجود دارد.
دکتر مهدی زارع، زلزله شناس ایرانی و استاد پژوهشکده زلزله شناسی پژوهشگاه بین المللی زلزله شناسی و مهندسی زلزله در گفت و گو با ایسنا، با اشاره به لرزه خیزی استان مازندران، اظهار داشت: با اهمیت ترین زمینلرزه های مازندران در تاریخ حدود ۱۰۰۰ ساله اخیر آن بیشتر در بخش های شرق البرز مرکزی - در فریم و منتهی الیه غربی آن (در طالقان) ثبت یا گزارش شده اند.
وی با اشاره به گسل های فعال این استان، اظهار داشت: گسل اصلی مرز شمالی شامل گسل های «مازندران»، «کاسپین» و «خزر» یک گسل راندگی پنهان است که لغزش عمودی دو میلی متر در سال و متوسط افقی ۳ میلی متر در سال را نشان میدهد. در جنوب البرز، امتداد گسل های «آستانه»، «فیروزکوه»، «مشا» و «طالقان» و از شرق به غرب از میزان لغزش ۵ تا ۲ میلی متر در سال تخمین زده شده است. ژرفای پهنه تمرکز تنش در بخش مرکزی-غربی گسل مازندران در توافق با گسیختگی و پس لرزه های زلزله فیروزآباد–کجور (غرب بلده نور، ) در ۸ خرداد ۱۳۸۳ است. این زلزله نیز به طور گسترده در تهران نیز حس شد (کانون آن در حدود ۷۵ کیلومتری شمال تهران واقع بود) و سبب خسارت هایی در بخشهایی از شمال غرب تهران نیز شد.
زارع افزود: مناطق مرکزی استان مازندران در تلاقی گسل های «بهشهر» و «مازندران» در جنوب ساری و بابل قرار دارد، بدین جهت در منطقه مرکزی البرز مرکزی پتانسیل رخداد زمینلرزه هایی با بزرگای ۷.۵ بر پایه زمینلرزه های تاریخی و شواهد گسلش و ریخت زمین ساختی سطحی وجود دارد.
این استاد پژوهشگاه بین المللی زلزله شناسی و مهندسی زلزله، تصریح کرد: کوه های البرز قسمتی از پهنه همگرایی بین ایران مرکزی و اوراسیا و با ساختارهای چین خورده و راندگی و گسل های امتداد لغز است. کوه های البرز حدودا ۹۰۰ کیلومتر طول و ۶۰ تا ۱۲۰ کیلومتر عرض دارد؛ این کوه ها با عرض محدود خود بسیار شیب دار است و جناحین آن به سمت دشت ها در امتداد گسل های راندگی اصلی در دو طرف می رسند.
این محقق حوزه زلزله شناسی، اشاره کرد: البرز مرکزی در تخمینی ۲۵ تا ۳۰ درصد کوتاه شدگی را در امتداد شمالی جنوبی در حدود ۳۰ کیلومتر نشان میدهد. حدود ۲۵ درصد کوتاه شدن البرز در ۵ میلیون سال قبل رخ داده و این برآمدگی جوان همزمان با فرونشستن حوضه جنوبی کاسپین بوده و حدود ۵ میلی متر در سال کوتاه می شود.
به گفته ی ایشان، زلزله ۳۱ خرداد ۱۳۶۹ منجیل با بزرگای ۷.۳ و زلزله ۸ مرداد ۱۳۴۹ قرناوه در ترکمن صحرا با بزرگای ۶.۴ دو نمونه زلزله شدید و مخرب در دو انتهای غربی و شرقی البرز است.
عضو هیات علمی پژوهشگاه بین المللی زلزله شناسی و مهندسی زلزله، تصریح کرد: با اهمیت ترین گسل های لرزه زا در منطقه البرز مرکزی شامل گسل های زیر می شود:
* گسل شمال البرز
* گسل کاسپین (مازندران)
* گسل لاریجان
* گسل لار
* گسل مشا
* گسل کندوان
* گسل بلده
زارع اظهار داشت: گسل کاسپین (مازندران) از حدود ۱۲ کیلومتری جنوب شهر نور و در مرز بین کوه و دشت مازندران سبب تغییر شکل و واژگونی آبرفت های جوان شده است. در کیلومتر ۲۳ جاده رویان –بلده مقطع گسل شمال البرز که از روستای وازک عبور می کند، با بوجودآوردن یک زون خورد شده به پهنای حدود ۱۰۰۰ متر معروف است. این گسل زلزله ۸ خرداد ۱۳۸۳ فیروزآباد کجور با بزرگای ۶.۵ را سبب شد که با ۲۷ کشته همراه بود و در منطقه های بلده و کجور به شدت احساس شد. همین طور بخش شرقی این گسل همان گسل مسبب رخداد زمینلرزه ۱۱ تیر ۱۳۳۶ (۲ ژوئیه ۱۹۵۷) سنگچال جنوب آمل بود که حدود ۱۲۰۰ نفر کشته بر جای گذاشت. بزرگای زلزله سنگچال از ۶.۸ تا ۷.۵ گزارش شد.
وی افزود: گسل شمال البرز گسل مهمی است که پتانسیل لرزه زایی مهمی را نیز داراست. این گسل در سالهای اخیر سه زمینلرزه کوچک را در جنوب غرب سبب شد. این زلزله ها همگی زلزله های کوچکی بودند که در حوالی کلاردشت رخ داده اند. هر رخداد زلزله شدید (با بزرگای بیش از ۶) در این منطقه با وقوع زمین لغزش های مهم می تواند همراه باشد که به عنوان مخاطره ثانویه در منطقه کوهستانی البرز مرکزی و غربی در اثر رخداد زلزله می تواند سبب خسارت و تلفات خصوصاً در جاده های مهم نظیر «جاده چالوس» و روستاها و شهرهای واقع در منطقه کوهستانی مانند «کلاردشت» شود.
استاد پژوهشکده زلزله شناسی، افزود: در جنوب فیروزکوه تغییر روند از گسل مشا (شمالغرب- جنوب شرق) به پهنه گسله فیروزکوه (شمال شرق -جنوب غرب) در حدود ۲۵ کیلومتری جنوب غرب فیروزکوه و ۱۰۰ کیلومتری شمال سمنان همان پهنه ای است که زلزله ای با بزرگای ۴.۶ در روز ۳ شهریور سال ۹۴ در آن رخ داد که چون در حدود ۱۰۰ کیلومتری شرق تهران بود، در تهران (به ویژه برای قسمتی از مردم که در طبقه دوم به بالای ساختمان ها ساکن بودند) حس شد.
به گفته ی ایشان، در ساعت ۴: ۵۷ بامدادان ۳۰ دی ماه ۱۳۶۸ زلزله ای نیز با بزرگای ۵.۹ در ارجمند، در شمال فیروزکوه رخ داد که کل منطقه البرز مرکزی و شرقی را کمابیش به لرزه درآورد. من در هنگام این زمینلرزه در آخر نیمسال هفتم دوره کارشناسی زمین شناسی در دوره امتحانات پایان ترم مشغول مطالعه درس ها بودم و به خوبی این زمینلرزه را در منزل - طبقه دوم در منطقه نارمک تهران، در ۱۳۰ کیلومتری کانون زلزله- حس کردم.
زارع با اشاره به اینکه این زلزله که در زمان خود به آن چندان پرداخته نشد و به باور من نمایانگر رخدادهایی مهم و شدید در میانه البرز در آینده نیز است، اضافه کرد: گسلش زمینلرزه ای بصورت امتدادلغز چپگرد و در امتداد شرقی-غربی گرفتار گسیختگی شد. جنبایی گسل ارجمند در ۳۰ دی ماه ۱۳۶۸ حدود ۱۰ کیلومتری شمال بخش انتهایی گسل مشا رخ داد. راستای شرقی غربی گسل ارجمند، یادآور راستایی مشابه در گسل شمال تهران، بخش شرقی گسل مشا و البته گسل های مهم دیگر شرقی– غربی البرز مرکزی مانند گسل بلده، گسل کندوان، گسل بایجان و گسل لار است.
وی تصریح کرد: این ناحیه از دید خطر زمینلرزه توان لرزه زایی برای زلزله شدید (بزرگای ۶ به بالا) را دارد؛ چون گسل های مهم در این منطقه توان لرزه زایی بالایی دارند. در بخش غربی استان مازندران نیز وجود گسل کاسپین در مرز بهین کوه های شمال البرز و دشت ساحلی، پهنه ای با خطر بالا برای شهرهای چالوس و رامسر بوجود می آورد. در این پهنه در تمامی ناحیه مرز پستی و بلندی در خطر زمین لغزش های پس از زمینلرزه شدید بعدی است.
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب